|
Özay
Gönlüm
"Ben öyle duyuyom,
o gocuman memleketlerde cicili bicili,
boyalı moyalı, şıngırdak fıngırdak, kirpikleri
takma, saçları sokma, onlan bunlan düşüp kalkma, gözleri
elde, etekleri belde, artanı da yerde, sıska mıska,
şıbıldak gibi bazı, çirkin mirkin hanımlar, gızlar oluveriyormuş…
Türk
dinleyicisi onu peruk saçı, şık takım elbisesi ve yeleği, kolunda tesbihi,
sazının altında bacağına
serili mendili, ayağında çizmesi ile Ege yöresinden derlediği
türküleri ama illa ki de "Ninenin Mektupları" ile tanıdı.
Teatral yeteneği, yöresel icra tekniği, vokal yorumu ve "yâren"i
ile Türk Halk Müziğinde bir ekoldu Özay Gönlüm.
Özay Gönlüm baba tarafından Denizliliydi. Babasının
askeri görev aldığı Erzincan'da 1940 yılında doğdu.
Küçük yaşta ağız armonikası çalarak müziğe başladı, ortaokul yıllarında keman
çaldı. Bağlama
çalmaya başladıktan sonra, 1965 yılında köy köy dolaşıp derlemeler yapmaya
başladı. Özellikle Ege yöresinden
pek çok türkü derledi. Yurttan Sesler'in kurucusu Muzaffer Sarısözen'in
davetiyle Ankara Radyosu Yurttan Sesler programına misafir sanatçı
olarak katılmaya başladı. Kısa bir süre M.E.B. Film
ve Radyo Telavizyon Merkezi'nde çalıştıktan sonra Yurttan
Sesler'de "yetişmiş saz sanatçısı" olarak çalışmaya başladı.
1973'ten sonra on yıl kadar İzmir Fuarı'nda
sahne aldı. Özellikle bu yıllarda şöhreti yayıldı.
Pek çok 45'lik ve uzunçalara imzasını attı. Kendi derlediği
ve TRT repertuarına kazandırdığı yüzlerce türküden
"Çöz de al Mustafa Ali", "Sobalarında kuru meşe",
"Denizli'nin horozları", "Evlerinin önü bulgur kazanı",
"Avşar Beyleri", "Cemilemin gezdiği dağlar meşeli", "Tepsi tepsi
fındıklar", "Şu dağlar tepe tepe"yi bu dönemde plaklara okudu. Ama
asıl satış rekorlarını "Ninenin Mektubu" plaklarıyla kırdı. Onlarca mektubu plaklara okudu. Denizli
şivesi ile anlattığı bu hikayeler ve fıkralar çok sevildi. Saz çalıp söylemenin
yanına şovmenlik ve taklit yeteneğini
de katmıştı.
Gönlüm, radyo programlarında bağlama çalmasına rağmen cura ve "şelpe"
tekniğine de çok önem vermiştir. Ege yöresinde Ramazan Güngör'den Hamit Çine'ye kadar
bir çok cura çalanla çalışmış, katıldığı
programlarda her boydan cura çalmıştır.
70'li yılların sonunda esprili kişiliği ve türkülerinin yanı sıra bağlama
yapımcısı Cafer Açın'a yaptırdığı "yâren"i ile de ünlendi. Cura,
bağlama ve çöğürü içeren bu sazla televizyon, radyo ve
konserlerde şovlar yaptı.
TRT için pek çok alanda çalışan Gönlüm,
80'li yıllarda Maliye Bakanlığı'nın televizyon için hazırladığı KDV
reklamlarında oynadı. Ayrıca bazı radyo tiyatrolarında, tarıma ve çocuklara yönelik
televizyon programlarında yer aldı.
"Yâren"ini yanına katıp 42 ülkede
konserler veren Özay Gönlüm, Kültür Bakanlığı Hagem'de
Repertuar Kurulu üyeliği, TRT Türk Halk Müziği Repertuar
Kurulu üyeliği ve birçok sınavda jüri üyeliği görevlerinde
de bulundu. Son süreli yayını olan TRT 1'deki "THM İstekler
Programın"da dinleyicileriyle buluşan Gönlüm, yâreni,
boy boy curası ve söylediği türkülerle Türk dinleyicisine
yine doyumsuz geceler yaşatıyordu.
Özay Gönlüm, 1 Mart 2000 Çarşamba günü,
birkaç gündür tedavi gördüğü Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs
Hastalıkları Hastanesi'nde gece yarısına doğru solunum yetmezliğinden vefat etti. Hiç kimsenin
beklemediği
bir anda neşeli simasını ve türkülerini sevenlerinin anılarında bırakan Gönlüm, Türk Halk
Müziği repertuarına da
derlediği 1000 kadar ezgiyi bırakmıştı.
Özay Gönlüm'ün TRT repertuarında yaklaşık olarak derlenmiş 44, kaynaklık
ettiği 8 türkü bulunmaktadır.
Derlediği türkülerden bazıları:
Cemilemin gezdiği dağlar meşeli, Dam ardıne dolaştım,
Elindedir bağlama, Et aldım elim yağlı, Gara gabak kökeni,
Osmanım mendili saman sarısı, Şu dağlar tepe
tepe, Zobalarında guru meşe yanıyor...
Kaynak: www.turkuler.com |
