|
Âşık Nuri Çırağı
Âşık Nuri Çırağı 1948 yılının onuncu ayında
Erzurum’un Şenkaya ilçesinin Gaziler (Bardız) nahiyesinin Kaynak köyünde
doğmuştur. Köyün eski ismi Çermik yeni ismi ise Kaynak’tır.
Asıl ismi Nuri Cihan Karataş’tır. Nüfus kayıtlarına göre doğum tarihi
01.01.1949’dur. Dedesinin ismi Süleyman, babası Muhammet Hamit’tir.
Babaannesi Fadime, annesi Emine (Seher) hanımdır. Bir babanın bir
çocuğudur. Seher Hanım doğum yaptıktan sonra hastalığa yakalanır. Genç
yaşta annesini kaybeder.
İlkokuldan 1960-1961 eğitim öğretim sezonunda mezun olur. Mezun olduğu yıl
Erzurum Yavuz Sultan Selim Öğretmen Okulunu kazanır. Annesi yanından
ayırmak istemediği için okula kaydolamaz.
Eşi halasının kızı Zennure Hanım’dır. Zennure on beş yaşında Nuri on yedi
yaşında iken evlilik gerçekleşir. Bu evlilikten; Emine, Neşe, Mehmet
Mansur, Ahmet Nesimi, Ali İmran ve Ömer Faruk adında altı çocuğu dünyaya
gelir.
1976 yılında Âşık Reyhani ile Kars’ın kahve kültüründen de etkilenerek
Erzurum’da “Âşıklar Kahvesi”’ni açar ve bu kültürün gelişmesine hizmet
ederler. Reyhani ile olan birliktelik 1978 yılına kadar devam eder. Bu
kahve 1993 yılına kadar kültüre hizmet eder. 1993 yılında Kocaeli’nin
Darıca beldesine taşınır. Halen Darıca’da yaşamaktadır.
1994 yılında İstanbul’da “Gülhane Parkı Âşıklar Kahvesi”ni açar. Bu kahve
âşıkların İstanbul’a taşınmasını sağlar. Bu kahve aynı zamanda İstanbul’da
kurulan ilk âşıklar kahvesidir. 1999 yılına kadar devam eden bu kahve 2000
yılında “Gebze Âşıklar Kahvesi” olarak açılır ve hâlâ devam eder. Âşıklar
kahvesi zincirine 2001 yılında açılmak üzere olan “İzmit Çene Suyu Parkı
Âşıklar Otağı” eklenir.
Çocukluğundan beri kendisinden büyüklerle aynı mecliste olmayı sever. Âşık
Nihani, Müdami, Deryami, Efgâri, Gülistan, Ruhani, Reyhani ve hocası Âşık
Mevlüt İhsani gibi âşıkların saz meclisinde bulunur. Aynı köyde yaşadığı
hocası Mevlüt İhsani kendisine ilk sazını alır. Bir gün babası namaz
kılarken babasını rahatsız edince babası sazını kırar. Sazının kırılmasına
çok üzülür. Daha sonra babasından aldığı para ile Kars’tan kendisine yeni
bir saz alır. Şiir yazmaya kabiliyeti olan Nuri, ustası İhsani’den aldığı
dersler sayesinde saz çalmayı öğrenir. Yıllarca beraber olduğu Reyhani’nin
de kendisi üzerinde etkisi olduğunu kabul eder. Ancak asıl ustası Mevlüt
İhsani’dir.
1966’da başlayan Konya Âşıklar Bayramı’na 1967 yılından itibaren katılmaya
başlar. Mahlâsını Orhan Şaik, Fevzi Halıcı, Ahmet Kabaklı ve Behçet Kemal
Çağlar Konya Âşıklar Bayramı’nda vermiştir. Konya Âşıklar Bayramı başta
olmak üzere birçok kutlama, şenlik, tören gibi programlara katılmıştır.
Türkiye’de gezmediği çok az il vardır. Bu iller Sinop, Hakkâri ve
Muğla’dır. Bunun yanında yurt dışında Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde
turnelere katılmıştır. Bunların yirmi biri Avrupa’ya biri ise Orta
Asya’yadır. Özel televizyon kanallarında ilk âşıklar programını yapan Âşık,
halen bu tür programlara çok düzeyli bir katkı sağlamaktadır. TRT dâhil
birçok radyoda da değişik programlara katılmıştır. Ayrıca TRT’nin Kars
radyosunun onaylı sanatçısıdır. Yüzün üzerinde ödülü olan âşık, ulusal bir
televizyon kanalında program yapmaya devam etmektedir..
Açtığı kahvelerle âşıkların yetişmesine büyük katkı sağlayan Çırağı, aktif
hayatı nedeniyle doğrudan usta-çırak ilişkisiyle âşık yetiştiremese de bu
kültüre katkılarıyla tarihteki yerini alacağına inanmaktadır. Doğu
Anadolu’da ilk kez âşıklar için turne düzenlemiş, açtığı “Âşıklar Kahvesi”
ile kültürün yayılmasına büyük hizmetler etmiştir.
Kaynak:
Edeb. Öğr. Ömer ÖZBAYRAK
Kocaeli Ün. Fen-Edebiyat Fak. T.D.E.
Lisans Tezi-2001
|
