|
Dadaloğlu
Dadaloğlu Osmanlı Devleti'nin Anadolu Türkmenlerini iskân
politikasına
tepki olarak doğmuş isyanlarda yer aldığı anlaşılan tanınmış bir Halk
ozanıdır. 18. yüzyılın son çeyreğinde doğup 19. yüzyılın ortalarında
öldüğü bilinmektedir. Doğum ve ölüm tarihleri hakkında kesin bir bilgi
olmamakla beraber eldeki kaynaklar 1785-1868 tarihlerini göstermektedir.
Dadaloğlu, Güney illerinde dolaşan ve Toros dağlarında Kozan, Erzin, Payas
yörelerinde yaşayan göçebe Türkmenlerin Avşar boyundandır.
Yaşamı hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığımız Dadaloğlu’nun şiirleri
yazılı kaynaklar aracılığıyla değil, sözlü gelenek sayesinde bugüne
ulaşmıştır. Asıl adı Veli olan ve Türkmen-Avşar aşıklarının önde
gelenlerinden biri olan Dadaloğlu, Kul Mustafa mahlasını da kullanan Aşık
Musa’nın oğludur. Az da olsa eğitim almıştır. Daha çok Gavurdağı ve Ahır
Dağı yörelerinde yaşadı. Çukurova'yı, Toroslar'ı, Orta Anadolu'yu dolaştı.
Şiirlerinde göçerlik koşullarını, döneminde orta Anadolu’da hüküm süren
aşiret kavgaları ve aşiretlerin Osmanlı Devleti ile
savaşlarını duru ve yalın bir dille yansıttı. Dili Anadolu Türkmen
boylarının kullandığı halk
Türkçesiydi. Dadaloğlu Anadolu'nun halk şiiri geleneğine damgasını vurmuş
en önemli sanatçılardan biri olmuştur.
Osmanlı Devleti'nin göçebe olan Avşar, Karsantı, Sırkıntı, Bozdoğan,
Kırıntı, Berber, Menemenci gibi Türkmen aşiretlerini yerleşik hayata
geçirmek için verdiği uğraş, yer yer başkaldırılara ve çatışmalara neden
olmuştur. Dadaloğlu'nun şiirleri, yerleşik yaşama geçmek istemeyen Türkmen
aşiretlerinin çığlığı ve sözlü tarihi sayılabilir.
Dadaloğlu, asıl ününü kavga türküleri ile yaptı ama duygu ve aşk
konularını da aynı başarıyla işledi. Yüz kadar şiiri sözlü kaynaklardan
derlenerek günümüze ulaştı. Bu derlemeleri Cahit Öztelli, Taha Toros,
Haşim Nezihi Okay, Ahmet Z. Özdemir ile Saim Sakaoğlu yayınladı. Diğer
19'uncu Yüzyıl halk ozanlarından iki noktada ayrılır. Kent yaşamından uzak
kaldığı için şiirlerinde hep göçerlik ortamını yansıttı. Diğer yandan yine
kentte bulunmayışı nedeniyle çağdaşı halk ozanlarında sık rastlanan divan
şiirine yakınlık onda hiç görülmez. Karacaoğlan'ın aşk ve doğa
şiirlerindeki üstün yeteneği ile, Köroğlu'nun yiğit ve kavgacı anlatımını
birleştirir.
Muharrem Ertaş ve Neşet Ertaş Dadaloğlu'nun eserlerinden faydalanmışlardır.
Biter Kırşehir' in Gülleri Biter adlı türkünün söz yazarı olması,
mezarının Kaman' da bulunduğunun bir ispatıdır.Sanıldığı gibi Adanalı
değil Kayserilidir.
Vikipedi, özgür
ansiklopedi |
