ÂŞIK KUL AHMET

 ÂŞIK KUL AHMET

 ÂŞIK KUL AHMET İLE YAPILAN SON ROPÖRTAJ Hayrettin İvgin

1932-1997 yılları arasında yaşayan ve 65 yaşında göçen Âşık Kul Ahmet'le yapılan bu en son röportaj, ölümünden 15 gün önce gerçekleştirilmiştir.

H.İvgin; Değerli Âşığımız, Sayın Kul Ahmet, biraz hayatınızdan söz eder misiniz?
Kul Ahmet; Hay hay memnuniyetle! Ancak müsaade ederseniz ben hayatımı size bir şiirimle anlatayım

Ben Buyum

Adem'in sulbünden ben bir insanım 
Sorarsanız aslımı işte ben buyum 
İnsanlığa bağlı yolum erkânım 
Sorarsan aslımı işte ben buyum

Türk'ün nüfusunda adım Ahmet'tir 
Soyadım sorarsan Kartalkanat'tır 
Anam Satiye'dir, babam Mehmet'tir 
Sorarsan aslımı işte ben buyum

Babam bir ev yapmış kerpiç yığımlı 
O da kalmış fakirliğe bağımlı
Bin dokuz yüz otuz iki doğumlu 
Sorarsan aslımı işte ben buyum

Bir doksan yedidir kametim boyum 
Hallac-ı Mansur'a benziyor huyum 
Pazarcık'a bağlı Kantarına köyüm 
Sorarsan aslımı işte ben buyum

Bizi yetiştirdi irfanla bilim
Her dem Hâk dilini söylüyor dilim
Maraş vilayetim Pazarcık elim
Sorarsan aslımı işte ben buyum

Yoktur benim gibi dünyada yanan
Benim bu sözüme gel doğru inan
İki oğlum vardır Mehmet'le Kenan
Sorarsan aslımı işte ben buyum

Kerem oldum bir Aslı'ya yakıldım
Ferhat oldum dağlar ile söküldüm
Varıp Pîr Sultan'la dara çekildim
Sorarsan aslımı işte ben buyum

Bazı gök gibiyim bazı da yer'im
Bazı bir talibim bazı da pîrim
Saz elinde gezen dertli bir erim
Sorarsan aslımı işte ben buyum

Ta Adem'den beri coşan boylarız
Nice kılıç nice kalkan yaylarız
Hasan Hüseyin'den gelen soylarız
Sorarsan aslımı işte ben buyum

Derdimi bileni sırdaş bilirim
Sadık gerçekleri yoldaş bilirim
Bütün her milleti kardeş bilirim
Sorarsan aslımı işte ben buyum

Yağcı olup kötüleri övemem
Ben sırrımı adülara diyemem
Gericiyi yobazları sevemem
Sorarsan aslımı işte ben buyum

Hünkâr Hacı Bektaş özündeyim ben
Arif olanların sözündeyim ben
Kemal Atatürk'ün izindeyim ben
Sorarsan aslımı işte ben buyum

Kul Ahmet'im böyle İvgın levend'im
Daha ileriyi sorma efendim
Aydın insanlara bağlıdır bendim
Sorarsan aslımı işte ben buyum

H. İvgin; Sayın Kul Ahmet, siz gönlünüze göre nasıl bir dünya istiyorsunuz? Dünya milletleri nasıl olmalıdır?

Kul Ahmet; Sayın Hayrettin Bey, ben önce dünya milletlerinin birlik ve barış içinde yaşamalarını isterim. Başka insanların dinine, diline, mezhebine, ırkına, rengine, inanç ve düşüncelerine, örf ve adetlerine saygı duyarım. Gene müsaade buyurursanız, ben nasıl bir dünya istiyorum, bir şiir ile söyleyeyim.

İSTİYORUM

Şu benim gönlüme göre
Ben bir dünya istiyorum
Karışmayan belâ şere
Ben bir dünya istiyorum

Terörü yok sağsız solsuz
Kalmasın fariki yolsuz??
Jandarmasız karakolsuz
Ben bir dünya istiyorum

İnsanı dertle solmayan
Çalışıp geri kalmayan
Ayrı hududu olmayan
Ben bir dünya istiyorum

Bütün insanı hür olan
Birbirlerine yâr olan
Gavur İslam'ı bir olan
Ben bir dünya istiyorum

Kul Ahmet'im hoş riyasız
Yaşayalım hep silahsız
Savaş olmayan davasız
Ben bir dünya istiyorum.

H.İvgin; Kul Ahmet, başınızdan kim bilir ne ilginç olaylar geçmiştir. Ben duydum ki, Rahmetli Âşık Davut Sulari ile İstanbul'da bir karşılaşmanız olmuş. Bu nasıl bir hatıradır anlatır mısınız?

Kul Ahmet; Efendim! Sanıyorum 1965 yılıydı. İstanbul'da Beşiktaş Açık Hava Sineması'nda bir âşıklar yarışması ve konseri olmuştu. Ben o zamanlar saz elimde diyar diyar, Mecnun gibi gezen bir âşıktım. 

O zamanlar Şemsi Yastıman'ın evinde kalıyordum. Şemsi Yastıman'la birlikte âşıklar şölenine gittik. Türkiye'den pek çok âşık gelmişti. Hatta rahmetli Âşık Veysel de oradaydı. Âşık Davut Sulari de gelmişti. Efendim, ben bir yıl Davut Sulari ile beraber Anadolu'ya geçmiştim. O zamanlar Davut Sulari, Ankara'da kivrasının karısını kaçırmıştı. Bu olay sebebi ile aramız açılmıştı. 

Onun bu tür nahoş olaylarına kızıyordum. Tabi ben Davut Sulari'nin yaşına göre çocuk sayılırdım. Fakat, Davut Sulari'yi halk çok tutuyordu. O yıllar plak dönemiydi. Odeon Plakçılık âşıklara plak yapıyordu. Davut Sulari birkaç plak doldurmuştu. Ve piyasada çok satılıyordu. O yıllar Davut Sulari büyük bir ozan sayılırdı, çünkü hayli meşhur olmuştu. Fakat rahmetlinin yalanı dolanı fazla idi. Neyse o gece konser ve yarışma başladı. Konserde jüri bile vardı. Sıra Davut Sulari'ye gelmişti. Sahnede, halka; ''Sayın seyirciler, yeni bir âşık çıkmış. Adı Kul Ahmet. 

Onu benimle atışmak üzere sahneye çağırıyorum'' diye konuştu. Tabi o yıllar beni halk tanımıyordu. Davut Sulari'nin niyeti halkın huzurunda beni hacil duruma düşürmek. Ben önce çıkmak istemedim. Bir taraftan halk alkışlarla beni davet ediyor, bir taraftan da Davut Sulari ''Eğer gerçek âşık ise kaçmasın gelsin. Âşıklığını izhar ve beyan etsin'' diyerek seyircileri tahrik ediyordu. Seyirci de tempo tutarak beni sahneye çıkmaya mecbur etti. Sazımı aldım sahneye çıktım.

Davut Sulari'nin elini öptüm, karşılıklı oturduk. ''Buyur üstadım, sen istedin ben sahneye çıktım. Ne sorarsan, ne tekellüm edeceksen buyur, meydan sizin'' dedim. Davut Sulari, seyircilere ''Bakın ben nasıl Kul Ahmet'i tepe taklak edeceğim'' dedi. Herkes onu alkışlıyordu. Biz atışmaya başladık. Tabi o soruyordu. Ben cevap veriyordum. Fakat o soruyordu ama sorduğu soruları da açıklıyor. Kendine göre cevap veriyordu. Güya benim cevaplarımın hepsinin yanlış olduğunu da açıklıyordu. Mesela; gökyüzünde kırkmilyar yıldız olduğunu, denizlerde kırkbintrilyon balık yaşadığını söyleyerek, palavralar ve yalanlar atıyordu. Tabi seyirciler de onu bol bol alkışlıyor ve ona inanıyorlardı.

TEKELLÜM

Davut Sulari
Sana bir sorum var dinle Kul Ahmet 
Gökte kaç yıldız var bilir misin sen? 
Bütün deryaları yüzüp geldin mi?
Kaç tane balık var bilir misin sen?

Kul Ahmet
Ben yıldız saymadım balık saymadım 
Bu kadar inceyi elemem Davut 
Gökte kaç yıldız var bir Allah bilir 
Bu sırr-ı hikmeti bilemem Davut

Davut Sulari
Dertlerini Hâk derdine kattın mı? 
Yunus gibi deryalara battın mı? 
Kürre-i arz kaç kilodur tarttın mı? 
Dünya kaç kilodur bilir misin sen?

Kul Ahmet
Dertlerimi dost derdine katarım
Yalan söyleyene her dem çatarım 
Bir terazi oldum ins-cin tartarım
Ben bu ağır yükü alamam Davut

Davut Sulari
Davut Sulari der Kul Ahmet ersin 
Bazı talip oldun bazı da pîrsin
Ben de şu dünyada ustayım dersin 
Kaç tane kapı var bilir misin sen?

Kul Ahmet
Kul Ahmet'im bizden Hâk'kın yapısı 
Tanrının elinde dünya tapusu
Bir kapı bilirim dostun kapısı 
Varıp her kapıyı çalamam Davut

Fakat sahnenin önündeki jüri heyeti Davut Sulari'yi alkışlamıyordu. Çünkü onun söylediklerinin hiçbirinin doğru olmadığını bilimsel olmadığını biliyorlardı. Davut Sulari'nin uyduruk rakamları, palavraları canıma tak dedi. Mikrofonu aldım elime: ''Sayın seyirciler, siz hep Davut Sulari'yi alkışladınız. Davut Sulari'nin sorularına doğru cevap veremediğimi sandınız. O kendine göre balık sayısını, yıldız sayısını söyledi. Siz onda keramet olduğunu kabul ediyorsunuz. Ben Davut Sulari'ye ufak, açık ve kısa bir soru soracağım. Eğer bilirse, onun ayaklarının altını huzurunuzda öpeceğim.'' dedim. Ve sazı elime alarak şu soruyu sordum:

Bilirim olmuşsun yalancı hoca 
Biraz doğru yola gelir misin sen? 
Bu sahnenin bu ucundan o uca 
Kaç santimetredir bilir misin sen?

Ben bu soruyu sorunca, seyirciler bu kez beni alkışlamaya başladılar. Davut Sulari'ye inananlar ceplerinden çelik metreyi çıkararak sahneyi ölçmeye yeltendiler. Bir taraftan ''Hadi Sulari'', söyle kaç metre ve santimetredir'' diyerek onun cevap vermesini istediler. Davut Sulari bana döndü: ''Vah kâfir beni nereden yakaladın'' diyerek hıncını belirtti. Davut Sulari tabii ki bir rakam söyledi, ama o söylediği sahne ölçüldüğünde doğru çıkmadı. Bu kez herkes Davut Sulari'yi yuhlamaya başladı. Ve beni alkışladılar. Bizi seyreden âşıklar gülüşüyorlardı. Hatta, hiç unutmam, Âşık Veysel de kıs kıs gülüyordu.

H. İvgin; Senin hayatında bir de ev eşyalarının çalınması olayı olmuş. Bunu anlatır mısın?

Kul Ahmet; 1971 yılında eşim vefat etti. Ben de Hacıbayram civarında bir evde oturuyordum. İki çocuğum ile yalnız kaldım. Onların rahatını temin ettikten sonra, ben de turnelere çıkmaya başladım. Çünkü eşimle hayat geçirdim o ev artık bana zindan olmuştu. Doğrusu o evde oturmak istemiyordum. 

Sazcı Dursun namıyla saz yapan bir Dursun Doğanay vardı. Bir gün bana geldi. ''Kul Ahmet, madem ki Anadolu'ya turneye gidiyorsun. Buradaki eşyalarını bizim evin bir odasına koyalım. Bizim ev 4 oda. Dönüşünde alırsın. Eşyalarını kilitle ve git. Benim evde hiçbir şey olmaz'' dedi. Ben de zaten Maraş'a gitmek istiyordum. 

''Tamam'', diyerek eşyaları topladım ve Dursun Doğanay'ın evinin bir odasına koyduk. Anahtarını da kendilerine emanet ettim. Maraş'a gittim. İki ay kaldım. Ankara'ya geri döndüm. Baktım benim eşyalar yok. Dursun Doğanay'a sordum. ''Vallahi bilmiyorum. Demek ki çalınmış'' dedi. ''Nasıl olur kardeşim, senin evinin içinde, yatak odasının karşısındaki odada ve anahtar sende. Nasıl çalınır?'' dedim. 

Koştum karakolu ve ''Eşyalarımı hırsızlar çalmış'' diyerek şikayette bulundum. Şikayetimi bir şiirle dile getirdim. Karakolun komiserine verdim.

HIRSIZLAR

Komser beyim sana şikayetim var 
Evimi tamamen çaldı hırsızlar 
Gönlümde bir acı müşkülatım var 
Gafil olduğumu bildi hırsızlar.

Eşyasız koydular evlatlanmı 
Ortaya yırttılar senetlerimi
Bir garip kuş gibi kanatlanmı 
Tüylerimi bir bir yoldu hırsızlar

Demişler hırsızlık güzel kâr deyi 
Başka iş eylesek elbet zor deyi
Belki köşelerde bir şey var deyi 
Süpürdü evimi sildi hırsızlar

Beni görselerdi ben de giderdim 
Zahmet çekmezlerdi yardım ederdim 
Yarısını seve seve verirdim
Ama hepisini aldı hırsızlar

Kul Ahmet'im muradına erdiler 
Polisi komseri çokça yordular 
Malımı yiyerek sefa sürdüler 
Perişan halime güldü hırsızlar

Ben şiirli dilekçemi verdikten sonra, komser soruşturmaya başladı. Dursun Doğanay'ı ve karısını karakola getirdi. Onların ifadelerini aldı. Önceleri ''Biz bilmiyoruz'' diyerek inkâr ettiler. Polisler onları nezarete attı. Herhalde biraz da sopa attılar. Meğerse Dursun Doğanay ve kansı benim eşyaları satmışlar. Tabiiki ikisi de cezaevini boyladı. Sonra onların haline acıdım ve davamdam vazgeçtim. Fakat kamu davası açıldı. Onlar hırsızlıktan ceza aldılar.

H. İvgin; Sayın Kul Ahmet, senin bir şiir var: ''Bir şah olsam hükmeylesem cihana'' diye başlıyor. Bu şiir yüzünden başın belalara girdi. Kimileri ile mahkemelik oldun. Bu şiirin hikayesini anlatır mısın?

Kul Ahmet; Efendim, 1966 yılı idi. Anadolu turnesine çıkmıştık. Saygı duyduğum pek çok âşıkla birlikte. Mesela; Osman Dağlı, Âşık Mahzuni Şerif, Sanatçı Sultan Can, Mahmut Erdal ve daha bir çok sanatçı vardı. Samsun'a konsere gitmiştik. Gündüzleyin parka gittik. Atatürk'ün Samsun'a ayak bastığı yere at üzerinde heykelini dikmişler. O parkta heykelin dibinde otururken, düşüncelere daldım. Atatürk Samsun'a çıktı ve Türkiye'yi zaman içinde kurtardı. Ya ben bir şah olsaydım, dünyaya hükmetseydim neler yapardım, diyerek kalemi elime aldım orada bu şiiri yazdım.

Şiir şöyle:

BİR ŞAH OLSAM

Bir şah olsam hükmeylesem cihana 
Başta haksızlığı yıkar giderdim 
Okullar yapardım bütün insana 
Cehaleti kökten yakar giderdim

Fabrikalar kurar idim her yerde 
İkiliği komaz idim bu serde
Ayrı gözle bakamazdım bir ferde 
Cihana bir gözle bakar giderdim

Bir insan severdim biri de Allah
Ondan başkasına tapmazdım billah 
Ne Kudüs kalırdı ne de beytullah 
Oraya bir bostan eker giderdim

İnsanlıktan başka olmazdı Cennet 
Bir olursu İsa, Musa, Muhammet 
Hiç ayrı olmazdı din ve tarikat 
Mezhepler bağını söker giderdim

Bir olurdu zengin fakir her zaman 
Bütün hastalara olurdum derman 
Ne gavur kalırdı ne de müslüman 
Tümünü bir yola çeker giderdim

O günü görseydim gönlüm gülerdi 
Bütün dünya halkı bayram ederdi 
Ne bir silah ne bir atam kalırdı 
Bir derin deryaya döker giderdim

Gece gündüz çalışırdım millete 
Bir faydalı kul olurdum devlete 
Bir ırmak misali güneşten öte 
Başka dünyalara akar giderdim

Uyanırdı bizden mantıkla hisler 
Taş atmazdı bize softa iblisler 
Tutmazdı bizleri cahil kabuslar 
Yobazlara şimşek çakar giderdim

Her zaman yaşardık namusla arla 
Çalışırdı insan ticaret kârla 
Dünyayı ederdim koca bir tarla 
Birlik tohumunu eker giderdim

Bir devlet ederdim bu ulu hanı
O zaman sürerdik yolu erkânı
İnsanı ayıran o kör şeytanı
Boynuna bir zincir takar giderdim

Gerçek insanlarla eder idim Cem
Seçerdim orada iyi ile kem
Doğrulardan yana olurdum her dem
İrtica kolunu büker giderdim

Kul Ahmet der varlığımız bitmezdi
İnsanoğlu yanlış yola gitmezdi
Ayrı ayrı devlet icap etmezdi
Dünyaya bir bayrak diker giderdim

Hatırlıyorum. Akşama kadar 12 dörtlük olarak şiiri yazdım. O akşam ki konseri organize edenler, Doğan Kılıç ve Alican Önder idi. Bu şiiri ilk önce Osman Dağlı'ya okudum. O çok beğendi.

1970 Yılında İstanbul Tepebaşı Gazinosu'nda bir gece bu şiiri çaldım, okudum. Sıkıyönetim vardı o zamanlar. Beni tutukladılar. Bu şiir yüzünden Selimiye Cezaevinde tam bir yıl üç ay yattım. Çoluk çocuk perişan olduk. Bu şiir yüzünden bir çok kereler tutuklandım. Halbuki suç olacak hiçbir şey bu şiirde mevcut değil.

İşin garip tarafı şu ki bu şiir bir çok kereler başka âşıklara maledilerek yayımlandı. Yani başkaları tarafından çalındı. Uzun hikaye, bu yüzden Şinasi Koç ile mahkemelik oldum. 1990 Yılında açtığım davadan 50 milyon liralık tazminat davası kazandım. Haydar Öztoprak ile mahkemelik oldum 1994 yılında 100 milyon liralık tazminat davası kazandım. Bu belalı şiir yüzünden çok manevi sıkıntı çektim. Anlatmak istemiyorum.

H. İvgin; Teşekkür ederim Sayın Kul Ahmet! Seni bu hasta halinle yordum. Çok güzel bir sohbet oldu.

Kul Ahmet; Sayın Hayrettin Bey biraz iyi olayım. Daha çok sohbet edeceğiz. Aslında, ben sana çok teşekkür ederim.

Sayfaya Geri